ครูคนแรก.. ของพระธัมมราชา ในรัชกาลปัจจุบัน

ท่านผู้หญิง ดร. ทัศนีย์ บุณยคุปต์, ทจว. 
ประธานมูลนิธิพระไตรปิฎกสากล 
พ.ศ. 2555-2560 ถึงแก่อนิจกรรม พ.ศ. 2566

ภาพโดยได้รับพระบรมราชานุญาต

คำกราบทูลในการสมโภชพระไตรปิฎกสากล

ท่านผู้หญิง ดร. ทัศนีย์ บุณยคุปต์ ศึกษาที่คณะอักษรศาสตร์ และคุรุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยเป็นคนไทยในยุคแรกๆ ที่ได้ไปศึกษาปริญญาโทและเอกด้านการศึกษาจากสหรัฐอเมริกา ณ มหาวิทยาลัยวิสคอนซิน นอกจากวิชาการด้านการศึกษาแล้ว ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ ยังได้ศึกษาทางด้านภาษาอังกฤษ การออกเสียงในทางภาษา ซึ่งรวมถึงวิชาการทางด้านภาษาศาสตร์เบื้องต้น ประสบการณ์พื้นฐานระดับนานาชาติเหล่านี้ย่อมมีส่วนสำคัญที่ทำให้ท่านเกิดแรงบันดาลใจสนับสนุนโครงการพระไตรปิฎกสากลในระยะต่อมาจนลุล่วงประสบผลสำเร็จดังที่จะได้กล่าวต่อไป

ด้วยเหตุนี้เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงก่อตั้งโรงเรียนจิตรลดาขึ้นใน พ.ศ. 2493 ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ จึงสนองพระราชประสงค์ด้านการศึกษา ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้เป็นครูคนแรกของโรงเรียนจิตรลดา และต่อมาเป็นครูใหญ่คนแรกของโรงเรียนจิตรลดาเป็นระยะเวลายาวนานถึง 30 ปี โดยถวายการสอนพระราชโอรสและพระราชธิดาทุกพระองค์ นอกจากนี้ท่านยังได้เป็นครูสอนภาษาอังกฤษที่ รร. ติดต่อกันยาวนานมากกว่า 60 ปี จนถึง พ.ศ. 2560 

ในส่วนงานด้านโครงการพระไตรปิฎกสากลนั้น ถือเป็นงานสาธารณกุศล และเป็นความศรัทธาส่วนตัวของท่านซึ่งเริ่มขึ้นในปี 2543 เมื่อท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ ได้มีโอกาสพบกับอาจารย์ สิริ_เพ็ชรไชย, ป.ธ.9 (ปรมาจารย์ด้าน ปาฬิภาสา และประธานโครงการพระไตรปิฎกสากล ในพระสังฆราชูปถัมภ์ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก พระองค์ที่ 19 ปัจุบันโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาพระอัฐิเป็น สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงวชิรญาณสังวร) 

การได้พบสนทนากับอาจารย์สิริฯ ทำให้ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ เริ่มสนใจศึกษาความเป็นมาของการสังคายนาพระไตรปิฎก ซึ่งท่านได้เดินทางจาริกไปทัศนศึกษาพระไตรปิฎกในต่างประเทศ และได้ร่วมจัดงานพระราชทานพระไตรปิฎกสากล-อักษรโรมัน แด่สมเด็จพระสังฆราชแห่งพม่า ณ ปาสาณคูหา กรุงย่างกุ้ง สถานที่สังคายนาพระไตรปิฎกฉัฏฐสังคีติ พ.ศ. 2500 ด้วยเหตุนี้ ทำให้ท่านเริ่มเข้าใจและตระหนักถึงความสำคัญอย่างยิ่งยวดของ เสียงปาฬิ ที่ใช้บันทึกเนื้อหาพระไตรปิฎกที่สืบทอดจากการสังคายนา พ.ศ. 1 มาถึงปัจจุบัน โดยเฉพาะ ฉบับฉัฏฐสังคีติ ซึ่งเป็นต้นฉบับสำคัญของการจัดพิมพ์ฉบับสากล อักษรโรมัน ชุด 40 เล่ม ฉบับสมบูรณ์ชุดแรกในโครงการพระไตรปิฎกสากล

ดังนั้นเมื่อมูลนิธิพระไตรปิฎกสากลกราบเรียนเชิญท่านเป็นประธานมูลนิธิพระไตรปิฎกสากล ต่อจากอาจารย์ สิริ เพ็ชรไชย ปธ.9 ในปี พ.ศ. 2555 ท่านจึงรับเป็นประธานเพื่อพัฒนาให้พระไตรปิฎกสากล ฉบับอักษรโรมัน โดยพัฒนา การถอดเสียงปาฬิ (Pāḷi Transcription) เป็น ฉบับสัททะอักขะระปาฬิ (Pāḷi Phonetic Alphabet Edition) โดยท่านเล็งเห็นว่าจะเป็นประโยชน์และจะมีความสำคัญยิ่งในการสอนวิธีออกเสียงแก่ประชาชนทั่วไปในอนาคต เพราะพระไตรปิฎกที่พิมพ์ด้วย สัททะอักขะระ ใน ปาฬิภาสา ยังไม่เคยมีการศึกษาอย่างจริงจังมาก่อนในทางวิชาการ และยังไม่มีการจัดพิมพ์ขึ้นในโลก

ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ เป็นนักการศึกษา และเป็นครูที่มีวิสัยทัศน์ที่ทันสมัย กว้างไกล และเฉียบคม ท่านมีความเห็นว่าพระไตรปิฎกโดยเฉพาะฉบับสากลที่มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลดำเนินการจัดพิมพ์นั้น เป็นคลังอารยธรรมทางปัญญาของมนุษยชาติ มิใช่มีความสำคัญจำกัดแต่ในมิติทางพระพุทธศาสนาเท่านั้น ด้วยเหตุนี้ท่านจึงสนับสนุนให้เผยแผ่พระไตรปิฎกสากลไปในสถาบันศาลและตุลาการ เพื่อความมั่นคงของสถาบันในชาติ เนื่องด้วยพระไตรปิฎกปาฬิภาสา เป็นรากฐานของพระธรรมศาสตร์อันเป็นพื้นฐานความคิดทางกฎหมายของมนุษยชาติ 

ด้วยเหตุนี้ท่านจึงเห็นชอบให้มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลจัดพิมพ์ต้นฉบับพระไตรปิฎกสากล เป็นปาฬิภาสา-อักษรต่างๆ โดยจัดพิมพ์คู่ขนาน (Pāḷi Parallel Corpus Printing) กับ สัททะอักขะระไทย-ปาฬิ (Thai Phonetic Alphabet-Pāḷi) ที่โครงการพระไตรปิฎกสากลได้สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ และต่อมาได้จัดพระราชทานแก่ประธานศาลฎีกา ประธานศาลรัฐธรรมนูญ และประธานศาลปกครองสูงสุด ซึ่งจัดขึ้นเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูาหัวใน รัชกาลที่ 9 ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง พ.ศ. 2557 โดยพระเจ้าหลานเธอพระองค์เจ้าพัชรกิติยาภา เสด็จทรงเป็นประธานในพิธี

นอกจากนี้ท่านยังสนับสนุนให้มูลนิธิฯ จดทะเบียนผลงานโปรแกรมการแบ่งพยางค์ "สัชฌายะ" ในพระไตรปิฎกสากล เป็นทรัพย์สินทางปัญญาของชาติไทย โดยท่านเป็นผู้ทำเรื่องเสนอต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ โดยในกระบวนการนี้ท่านต้องศึกษาและลงนามในเอกสารต่างๆ นับเป็นร้อยๆ ฉบับ จนในที่สุด พ.ศ. 2558 ผลงานของคณะกรรมการและผู้เชี่ยวชาญของมูลนิธิพระไตรปิฎกสากล ในสมัยซึ่งท่านเป็นประธาน ได้รับ สิทธิบัตรพระไตรปิฎกสากล The World Tipiṭaka Patent 46093 เรื่อง การแบ่งพยางค์พระไตรปิฎกอัตโนมัติในระบบดิจิทัล (Pāḷi Syllabic Segmentation Programme for Electronic Devices) อันเป็นสิทธิบัตรฉบับแรกของโลกที่ว่าด้วยพระไตรปิฎกของมนุษยชาติ ซึ่งสำเร็จโดยคนไทยในรัชกาลที่ 9

สิทธิบัตรฉบับนี้นับเป็นกุญแจสำคัญที่ทำให้โครงการพระไตรปิฎกสากลสามารถบูรณาการ ต่อยอด จาก "ฉบับอักษรโรมัน พ.ศ. 2548" (The Roman-Script Transliteration 2005 Edition) เป็น "ฉบับการออกเสียงสัชฌายะ พ.ศ. 2559" (Sajjhāya Phonetic Recitation 2016 Edition) โดยเรียงพิมพ์เสียงปาฬิในทางวิชาการด้านภาษาศาสตร์ เป็นการเขียน โน้ตเสียงปาฬิ ในทางวิชาการด้านดุริยางคศาสตร์ที่เป็นสากลยิ่งขึ้น กล่าวได้ว่า ฉบับสัชฌายะ โน้ตเสียงปาฬิ หรือ โน้ตเสียงพระไตรปิฎกสากล ชุดนี้ เป็นนวัตกรรมที่สำคัญที่สุดในโครงการพระไตรปิฎกสากล 

ปัจจุบันมูลนิธิฯ ได้ทำการบันทึกเสียงปาฬิของผู้ชำนาญทางไวยากรณ์ปาฬิ และเชี่ยวชาญทางดุริยางค์ศิลป์ พร้อมทั้งสังเคราะห์โน้ตเสียงพระไตรปิฎกสากล เป็น เสียงสัชฌายะดิจิทัล (Digital Sajjhāya Recitation Sound) ในพระไตรปิฎกสากลทั้งชุดได้สำเร็จใน พ.ศ. 2560 รวม 3,052 ชม. หรือ 1.6 เทราไบท์ ซึ่งสามารถสืบค้นได้ที่ sajjhaya.org

ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ เป็นหลักสำคัญในการนำความสำเร็จของการถอดเสียงปาฬิ (Pāḷi Transcription) เป็นสัททอักษร และโน้ตเสียงปาฬิ ดังกล่าว ขึ้นกราบบังคมทูลทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 ซึ่งต่อมาทำให้มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลได้รับพระมหากรุณาธิคุณพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลนำภาพพระปรมาภิไธย ภ.ป.ร. และภาพพระนามาภิไธย ส.ก. จัดพิมพ์เป็นปกพระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะ พ.ศ. 2559 ชุด ภ.ป.ร. (ต้นฉบับปาฬิภาสา 40 เล่ม) และ ชุด ส.ก. (โน้ตเสียงปาฬิ 40 เล่ม) รวมชุด 80 เล่ม  

นอกจากนี้ในปี พ.ศ. 2560 ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ ยังได้นำความขึ้นกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ถึงพัฒนาการของฉบับสัชฌายะดังกล่าวด้วย เนื่องด้วยเมื่อครั้งยังทรงดำรงพระราชอิสริยยศ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฏราชกุมาร ได้ทรงรับโครงการพระไตรปิฎกสากลไว้ในพระราชูปถัมภ์แล้ว ตั้งแต่ พ.ศ. 2545 ดังนั้นใน พ.ศ. 2559 จึงได้ทรงมีพระราชศรัทธารับเป็นองค์ประธานการจัดพิมพ์พระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะชุดนี้เพื่อเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ในรัชกาลที่ 9 เนื่องในวาระที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 70 ปี พ.ศ. 2559

วันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2560 ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ ได้นำคณะกรรมการมูลนิธิพระไตรปิฎกสากลเข้าเฝ้าฯ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน เพื่อน้อมเกล้าฯ ถวายพระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะ ชุด ภ.ป.ร. (ต้นฉบับปาฬิภาสา - Pāḷi Manuscript) ชุด 40 เล่มและ ชุด ส.ก. (โน้ตเสียงปาฬิ - Pāḷi Notation) ชุด 40 เล่ม รวมเป็นชุด 80 เล่ม ชุดปฐมฤกษ์ 10 ชุด แด่สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน ผู้ทรงเป็นองค์ประธานการจัดพิมพ์ฉบับสัชฌายะ และเพื่อพระราชทานแก่สถาบันสำคัญต่างๆ ที่ได้สนับสนุนโครงการพระไตรปิฎกสากลมาตลอดเวลาอันยาวนานถึง 18 ปี
 
ถวายพระไตรปิฎกสัชฌายะ
 

ต่อมาหลังจากที่ท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ ได้ดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิพระไตรปิฎกสากลมาครบ 5 ปี ท่านจึงได้ส่งมอบตำแหน่งประธานมูลนิธิฯ แก่ ท่านผู้หญิงวราพร ปราโมช ณ อยุธยา ผู้เป็นหนึ่งในคณะครูโรงเรียนจิตรลดาที่ท่านผู้หญิงทัศนีย์คุ้นเคยมาไม่น้อยกว่า 50 ปี โดยท่านเองได้เปลี่ยนบทบาทมาให้คำปรึกษาและเข้าร่วมกิจกรรมที่สำคัญของมูลนิธิพระไตรปิฎกสากลตลอดมา อาทิ พ.ศ. 2561 ได้เข้าเฝ้าน้อมถวายพระไตรปิฎกฉบับสัชฌายะ ชุดพระราชทานดังกล่าว แด่ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ในโอกาสที่มูลนิธิฯ จัดพระราชทานแก่เครือข่ายวัดป่านานาชาติทั่วโลก พร้อมทั้งการจัดพระราชทานแก่กระทรวงพาณิชย์ จัดพระราชทานแก่ราชบัณฑิตยสภา และมูลนิธิ 100 พระชันษา สมเด็จพระญาณสังวราณุสรณ์ ในพระสังฆราชูปถัมภ์ รวมถึงการจัดพระราชทานและประดิษฐาน พระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะ ณ รร. วชิราวุธวิทยาลัย ซึ่งปัจจุบันพระไตรปิฎกชุดนี้ได้เก็บรักษาไว้ในห้องสมุดภะรตราชา ซึ่งก่อตั้งขึ้นโดยพระยาภะรตราชา (ม.ล. ทศทิศ อิศรเสนา) อดีตผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย ซึ่งเป็นบิดาของท่านผู้หญิงทัศนีย์ (สกุลเดิม อิศรเสนา ณ อยุธยา) ด้วย 

พระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะ (ซึ่งท่านผู้หญิงทัศนีย์ฯ เป็นผู้เสนอในที่ประชุมให้บัญญัติชื่อในภาษาอังกฤษว่า Saj-jʰā-ya Recitation หรือ ฉบับพระไตรปิฎกสัชฌายะ ว่า Saj-jʰā-ya Phonetic Tipiṭaka Recitaion) แบ่งเป็น ชุด ภ.ป.ร. และ ชุด ส.ก. นี้ จำนวน 1,000 ชุด ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตในรัชกาลที่ 9 ให้จัดพิมพ์เพื่อเผยแผ่เป็นพระธัมมทานตามรอยประวัติศาสตร์การพิมพ์ฉบับ จ.ป.ร. อักษรสยาม พ.ศ. 2436 ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าพระเจ้ากรุงสยามได้พระราชทานแก่หอสมุดที่สำคัญในนานาประเทศทั่วโลกเมื่อศตวรรษที่แล้ว

มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลและผู้อุปถัมภ์พระไตรปิฎกสากลขอกราบขอบพระคุณ และอนุโมทนาสาธุการแด่ ท่านผู้หญิง ดร.ทัศนีย์ บุณยคุปต์ ในบุญกิริยาที่ท่านได้สร้างและเผยแผ่พระไตรปิฎกสากล ฉบับ สัชฌายะ ชุด ภ.ป.ร. และ ชุด ส.ก. ตามรอย ชุด จ.ป.ร. ซึ่งเป็นการอนุรักษ์เสียงพระธัมม์คำสั่งสอนในพระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าให้ยั่งยืนตราบนานแสนนาน..

ภาพ : พระเจ้าหลานเธอฯ ฉายพระรูปร่วมกับ ท่านผู้หญิง ดร. ทัศนีย์ บุณยคุปต์ (ซ้ายคนแรก) พร้อมกับประธานศาลฎีกา ประธานศาลรัฐธรรมนูญ ประธานศาลปกครองสูงสุด และผู้แทนข้าราชการในสถาบันศาลและตุลาการศาลสูงสุดทั้งสามสถาบันศาล เนื่องในพิธีพระราชทานต้นฉบับพระไตรปิฎกสากล ฉบับสัชฌายะ ชุด ภิกขุปาติโมกขะปาฬิ (Bhikkhupātimokkhapāḷi) รวม 9 อักขะระต่างๆ ซึ่งพิมพ์คู่ขนานกับ สัททะอักขะระปาฬิ ซึ่งสร้างสรรค์เป็นนวัตกรรมทางด้านด้านเทคโนโลยีสารนิเทศเป็นครั้งแรกของโลก นอกจากนี้มูลนิธิพระไตรปิฎกสากลยังได้รับสิทธิบัตรทรัพย์สินทางปัญญาการจัดพิมพ์ดังกล่าวเป็นครั้งแรก ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในรัชกาลที่ 9 พ.ศ. 2557 อีกด้วย